Komisja Bałkanistyki przy Oddziale PAN w Poznaniu prowadzi działania na rzecz integracji polskiego środowiska bałkanistów reprezentujących różne ośrodki badawcze i różne dziedziny wiedzy, stwarza warunki do swobodnej dyskusji i wymiany myśli naukowej między uczonymi polskimi i zagranicznymi, inicjuje wspólne przedsięwzięcia badawcze.

Działalność komisji w latach 2011-2015

W latach 2011-2015 odbyło się siedem roboczych posiedzeń Komisji, podczas których omawiano m.in. opracowanie interdyscyplinarnych projektów badawczych na temat Bałkanów, które mają być finansowane ze źródeł zewnętrznych. W 2013 roku na konkurs ogłoszony przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki zgłoszony został interdyscyplinarny projekt badawczy pt. Wołosi w europejskiej i polskiej przestrzeni kulturowej. Migracje – osadnictwo – dziedzictwo kulturowe. Akces do projektu złożyły instytucje naukowe z 6 państw oraz 21 osób z Polski, w tym 10 członków Komisji Bałkanistyki. Projekt uzyskał finansowanie i jest realizowany od marca 2015 r. Strona projektu:  http://vlachs-project.eu.

Istotnymi elementami działalności Komisji były trzy międzynarodowe konferencje naukowe z cyklu Balcanicum, zorganizowane w 2012, 2014 i 2015 roku. Konferencję XII Balcanicum (2012) poświęcono wojnom bałkańskim 1912-1913, tematem XIII Balcanicum (2014) była rola Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej w dziejach Europy, natomiast XIV Balcanicum skupiło się na problematyce obecności Polaków na Bałkanach. Szczegółowe sprawozdania z poszczególnych wydarzeń dostępne na podstronie konferencje.

Komisja organizowała również krajowe zjazdy naukowe, które miały formułę spotkań problemowych, otwartych dla publiczności. Pierwszy zjazd w grudniu 2011 r. połączono z warsztatami popularyzującymi wiedzę o Bałkanach pt. Recepcja przeszłości a koegzystencja narodów bałkańskich. Bizantyńskie powroty. Pierwszy dzień spotkania poświęcono zagadnieniu koegzystencji różnych religii i kultur na Bałkanach. Prof. dr hab. Ilona Czamańska przedstawiła zasady funkcjonowania małżeństw politycznych pierwszych władców osmańskich z przedstawicielkami chrześcijańskich domów panujących, obalając liczne mity, dotyczące rzekomego zamknięcia w haremach i islamizacji chrześcijańskich małżonek, a także ukazując wpływ związków rodzinnych na politykę. Dr Dariusz Wybranowski (Szczecin) ukazał społeczeństwo XVI-wiecznej Bośni i Hercegowiny, widziane z perspektywy utworów Ivo Andricia, w szczególności Mostu na Drinie. Prof. dr hab. Ryszard Grzesik (Poznań) przybliżył problem rozbieżności w postrzeganiu wspólnej historii przez historiografię węgierską i słowacką, ukazując trudności w interpretacji informacji historycznych. Prof. dr hab. Jarosław Dudek (Zielona Góra) przybliżył problem tzw. Despotatu Epiru, wykazując nieadekwatność tego określenia. Dr hab. Piotr Wróbel (Kraków) przedstawił problem badań nad procesem islamizacji Bośni i tworzenie kolejnego mitologicznego obrazu tego zjawiska przez historiografię państw postjugosłowiańskich. W drugim dniu zjazdu Komisji odbył się panel dyskusyjny pt. Bizantyńskie powroty, poświęcony motywom bizantyńskim w przeszłości i teraźniejszości regionu bałkańskiego. Dr Ewa Kocój (Kraków) omówiła sposoby obrazowania osób i społeczności potępionych na dawnych oraz współczesnych ikonach Sądu Ostatecznego w Rumunii. Dr Anna Kotłowska (Poznań) przybliżyła problemy związane z metodologią tłumaczenia XI-wiecznych źródeł bizantyńskich. Prof. dr hab. Mirosław Leszka (Łódź) opisał rolę Nikei, jako tymczasowej stolicy Cesarstwa Bizantyńskiego w XIII wieku. Dr Tomasz Klimkowski (Poznań) przybliżył zagadnienie greckiego i bizantyńskiego dziedzictwa w językach rumuńskim oraz arumuńskim. Z kolei dr Mirella Korzeniewska-Wiszniewska (Kraków) przedstawiła nawiązania bizantyńskie, obecne we współczesnym serbskim życiu społeczno-politycznym.

W dniu 27 września 2013 roku, odbył się jednodniowy zjazd członków Komisji połączony ze spotkaniem dyskusyjnym pt. Słowianie, jako nośnik chrześcijaństwa. Słowo wstępne do dyskusji wygłosił ks. prof. dr hab. Dominik Kubicki (Instytut Wschodni UAM). Zwrócił on uwagę na skomplikowany proces adaptacji idei chrześcijańskiej przez Słowian, który przebiegał pod dyktando dwóch rywalizujących ośrodków – Cesarstwa Bizantyjskiego i Papiestwa. Po prelekcji wywiązała się dyskusja na temat etniczności w percepcji idei chrześcijańskiej przez ludy słowiańskie.